هیستوگرام

یادگیری کار با هیستوگرام در عکاسی شاید یکی از مهم‌ترین چیزهایی باشد که کمک می‌کند تا بفهمیم یک عکس چه زمانی نیاز به ویرایش دارد. هیستوگرام به ما می‌گوید که آیا یک صحنه عکاسی از نظر ترکیب نور به درستی تصویر برداری شده است یا خیر، آیا نور در صحنه زننده و تند است و یا هموار و تخت و صاف و چه تغییرات و ویرایش‌هایی برای عکس گرفته‌شده مناسب است. فهمیدن هیستوگرام نه تنها در ویرایش عکس به شما کمک می‌کند بلکه در عکس‌برداری اولیه نیز مفید است.

هر پیکسلی در یک تصویر دارای رنگ خاصی است که البته ترکیبی از سه رنگ اصلی آبی سبز و قرمز (RGB) است. هر کدام از این رنگ‌ها در یک عکس دیجیتال می‌تواند مقادیر روشنایی از ۱ تا ۲۵۵ در یک عکس با عمق بیت (Bit depth) 8bits  داشته باشد. یک هیستوگرام RGB این‌گونه تولید می‌شود که دستگاه دیجیتال با اسکن کردن تمام پیکسل‌های موجود در عکس و ارزیابی مقادیر روشنایی هر تصویر، نموداری از تعداد پیکسل‌ها با مقدار روشنایی مشخص را رسم می‌کند. مجموعه این نمودارها که بیانگر چگالی نقاط در هر مقدار روشنایی مشخص است هیستوگرام را تشکیل می‌دهد. شکل زیر که نمونه‌ای از یک هیستوگرام را نشان می‌دهد در درک بهتر این موضوع به ما کمک می‌کند :

تن رنگ (Tone)

گستره‌ای از یک مقدار روشنایی در ناحیه‌ای از یک نمای عکس یا هیستوگرام دیده می‌شود، گستره تن (Tonal range) نامیده می‌شود. گستره تن از یک عکس به عکس دیگر می‌تواند تغییرات زیادی داشته باشد و این می‌تواند هیستوگرام را به کلی دستخوش تغییر قرار دهد. در واقع یک هیستوگرام ایده‌آل وجود ندارد که همه عکس‌ها اجبارا از آن پیروی کنند و این هیستوگرام ها بسته به میزان روشنایی صحنه می‌توانند به کلی متفاوت باشند. عکس زیر که صحنه ساحلی را نشان می‌دهد، هیستوگرامی دارد که از گستره تونال گوناگونی تشکیل شده است. این تصویر تعداد نقاط با تون میانه (Midtone)  کمی دارد اما در عوض گستره‌ای وسیع از نقاط در سایه(Shadow)  و همین‌طور نقاط روشن (Hightlight) را در بر می‌گیرد. این گستره‌ها و ناحیه‌های مربوط به آن با پیکان در عکس نمایش داده شده‌اند:hist_tonalrange2.jpg

اوضاع هیستوگرام در یک عکس همیشه هم به این شدت آشفته نیست و عکس‌ها معمولا دارای هیستوگرام‌های صاف و همواری هستند که نقاط روشنایی میانه (Midtones) در آنها بیشتر است و پیک نمودار در میانه هیستوگرام به چشم می‌خورد. به جز نور مستقیم خورشید که از سقف ساختمان و در بالای تصویر منعکس شده است ، قایق عکس‌برداری شده در نمای زیر به خوبی نورپردازی شده است و هیستوگرام آن مسطح و با بیشینه ای در میانه است.

عکس‌های کلید بالا و کلید پایین (High and low key images)

اگرچه وقتی دوربین را در حالت اتوماتیک قرار می‌دهیم هیستوگرام تولیدی یک نمودار مسطح با بیشینه در مرکز است اما بسته به نوع تصویر می‌توانیم عکس‌هایی با شدت نور زیاد (کلید بالا) و یا با سایه‌های شدید (کلید پایین) هم داشت. دو تصویر زیر نمونه‌هایی از صحنه‌هایی با های‌لایت‌های شدید (High key)  و سایه‌های کم‌نور (Low key) هستند:

قبل از اینکه یک صحنه عکس‌برداری شود این می‌تواند خیلی مفید باشد که بدانیم آن صحنه آیا کلید بالاست یا کلید پایین. از آنجایی که اغلب دوربین‌های عکاسی با آن الگوریتم‌های پیچیده نورسنجی‌اشان در حالت اتوماتیک سعی دارند تا هیستوگرامی با بیشینه‌ای در میانه (Midtones) تولید کنند، تصاویر نهایی یا بیش از حد روشن‌اند یا زیادی تاریک! بنابراین شناخت از این صحنه‌ها باعث می‌شود تا دوربین را از حالت اتوماتیک در آوریم و نوردهی دستی مناسبی را اعمال کنیم. دو نمونه از عکس‌های زیر که در حالت اتوماتیک عکس برداری شده‌اند و دوربین سعی کرده تا بیشینه را در میدتون قرار دهد را می‌بینیم:

قابل ذکر است که در صحنه های کلید پایین دوربین ها متمایل‌اند تا عکس را بیش از حد روشن کنند. در هیستوگرام تولیدی از آنها ناحیه‌ای را در انتهای سمت راست، قسمت های‌لایت، می‌بینیم که چگالی زیادی دارد و به اصطلاح عکس سوخته است(Clipped or Blown).  روشنایی بیش از حد عکس باعث می‌شود تا جزییات در آن ناحیه دیده نشوند. بر عکس این حالت در صحنه‌های کلید بالا، دوربین‌ها در حالت اتوماتیک عکس را با روشنایی کم  (Underexposed)ثبت می‌کنند.

کنتراست  (Contrast)

هیستوگرام هم چنین میزان کنتراست را نیز مشخص می‌کند. کنتراست مقیاسی برای اندازه‌گیری میزان تفاوت روشنایی و تاریکی در یک نمای کلی است. یک هیستوگرام پهن و عریض نشانگر یک نما با کنتراست بالاست و در مقابل یک هیستوگرام باریک با بیشینه در میانه نشان می‌دهد که تصویر کنتراست بالایی ندارد. برای مثال عکس‌هایی در که در یک روز مه‌آلود گرفته می شوند کنتراست بالایی ندارند و تصاویری که در یک روز آفتابی با نور مستقیم گرفته می‌شوند کنتراست بالایی دارند.

کنتراست تاثیر بصری بسزایی در نمایاندن بافت یک عکس دارد. تصویر با کنتراست بالا در نمای فوق آب را با سایه‌های عمیق‌تر و های لایت‌های برجسته‌تر نشان می‌دهد و بافت آب به خوبی نمایان است در حالی که عکس با کنتراست پایین هیج تاثیر بصری خاصی بر روی بیننده نمی‌گذارد.